اگر با محاسني كه دارد، دستاري بر سر مي‌افكند و ردايي بر دوش مي‌گرفت و از باب احتياط تسبيحي دانه درشت از جنس فيروزه آبي رنگ نيشابور هم در دست مي‌داشت، بي‌ترديد به عنوان صوفي صومعه پذيرفته مي‌شد، از بس كه چهره‌اش قدسي و معنوي و جاافتاده است و داد مي‌زند از نجابت. با اين حال، به همين شكلي كه هست، بي‌دستار و ردا و تسبيح دانه درشت هم صوفي وش است، اما نه در خانقاه و دير كه در صومعه اينترنت. اينترنت كه مي‌گوييم، عام است. كلاً رسانه مدنظرمان است و فن‌الارتباط و تعبير روزنامه‌اي‌اش: روزنامه نگاري. دكتر يونس شکرخواه در 2 تير سال 1336 در مشهد به دنيا آمد. شکرخواه داراي کارشناسي مترجمي زبان انگليسي، کارشناسي ارشد ارتباطات و دکتراي علوم ارتباطات است. ليسانس مترجمي زبان انگليسي را از دانشگاه علامه طباطبايي و فوق ليسانس و دكتراي خود را نيز از همين دانشگاه اخذ كرد. هم از اين رهگذر بود كه از شاگردي دكتر كاظم معتمدنژاد ـ پدر روزنامه‌نگاري ايران ـ بهره‌مند شد اما اين توفيق را داشت كه از رمزهاي روزنامه‌نگاري سنتي يا كلاسيك بگذرد و سر از روزنامه‌نگاري مدرن در بياورد و به‌عنوان يكي از اولين و اصلي‌ترين و زبده‌ترين متخصصان عرصه روزنامه‌نگاري سايبري مطرح شود. اين در حالي بود كه او هرگز روزنامه نگاري سنتي را كنار نگذاشته و پيوسته در متن مركزي آن حضور داشته است. در همين راستا، لازم به اشاره است كه دكتر شكرخواه فعاليت حرفهاي روزنامه‌نگاري خود را از سال 1360 با ترجمه مقاله‌اي براي روزنامه اطلاعات آغاز کرد. و چندي بعد گذارش به روزنامه كيهان افتاد. در برخي روايات آمده است كه: از سال 1361 تا سال 1377 به عنوان دبير بخش بين‌الملل و عضو شوراي تيتر در روزنامه کيهان کار کرده است. در همان ايام گاه نوشته‌هاي او در ستون سرمقاله‌هاي كيهان به چاپ مي‌رسيد و از درجه علمي بالا و اتقان فني بسيار والايي برخوردار بود. وي همچنين از سال 1369 نيز عضو هيات تحريريه ماهنامه صنعت چاپ بوده است. استاد در نشريات مختلف ديگري همچون فصلنامه رسانه، فصلنامه سنجش و پژوهش هم به‌عنوان سردبير و عضو هيأت تحريريه به كار مطبوعاتي پرداخته و در سال‌هاي فعاليتش، كتاب‌هايي هم در زمينه ارتباطات و فناوري اطلاعات تاليف كرده است كه مورد اشاره قرار خواهد گرفت. وي از سال 1381 به مدت سه سال سردبير سايت جام‌جم‌آنلاين بود. با اين حال، بيشترين شهرت او به ورودش در دنياي مجازي است. از سالها پيش معروف و مشهور است كه در اينترنت روزگار مي‌گذارند، البته از نوع بي مصرفش كه به صورت تخصصي و حرفهاي و علمي و آكادميك گفته مي شود. در همه اين سالها، به‌رغم اصرارها، شكرخواه عضو هيات علمي هيچ دانشگاهي نشده و با اين وجود، از رهگذر تدريس بسياري از دانش‌آموختگان ارتباطات، فارغ از اينكه كجا مدرك دانشگاهي گرفته‌اند، از او به‌عنوان يكي از استادان خود ياد مي‌كنند. كوتاه سخن اينكه: دكتر يونس شکرخواه از متخصصان حوزه دانش ارتباطات و از مترجمان اين رشته به زبان فارسي است. پايان‌نامه دکتري شکرخواه کتابي با عنوان روزنامه‌نگاري سايبر است که در آن به بررسي نگرش صاحبان نظر درباره آثار فناوري‌هاي نوين ارتباطي بر آزادي بيان پرداخته و جالب اينكه در آن براي اولين بار با 10 نفر از استادان برجسته ارتباطات جهان نيز مصاحبه كرده است كه در نوع خود كاري ارزشمند و پيشگامانه در عرصه گفتگوست. در ميان آثار تاريخ روزنامه نگاري ايران، كمتر كاري به اين وسعت و دامنه و شمول مي‌توان يافت. بماند كه دكتر شكرخواه، كارهاي ديگري در اين پايه و مايه هم انجام داده است و اصولاً بايد گفت كه كار غيرعلمي و كم‌مايه ندارد. استاد هم‌اكنون علاوه بر تدريس در دانشگاه تهران، سردبير سايت همشهري آنلاين است. حتي اگر سردبيرهم نباشد حق اين است كه آنلاين بودن را مشخصه او بدانيم و يكي از اصلي‌ترين خصوصياتش. اين استاد فول آنلاين ـ اگر اين استعمال صحيح باشد ـ ديدگاه‌هاي متفاوتي درباره رسانه و متعرقات و متفرعات آن دارد. با ادب كامل و متانت لازم روزنامه‌نگاري در ايران را حرفهاي نمي‌داند و دردمندانه معتقد است كه در روزنامه‌هاي جناحي ايران، اصول اخلاقي يا حرفهاي روزنامه‌نگاري رعايت نمي‌شود. از افاضات اوست كه: «در كدام اصول اخلاقي روزنامه‌نگاري آمده است كه ما مي‌توانيم به‌عنوان روزنامه‌نگار، كانديدا براي مجلس تعريف كنيم؟ ما داوريم؟ اگر داوريم، مي‌توانيم پاس بدهيم يا نمي‌توانيم؟ اين‌را به شما بگويم كه ما در ايران، آخرين نسل از روزنامه‌نگاري، جنگ سردي را تجربه مي‌كنيم؛ زيرا به‌خاطر شيوع اينترنت و دسترسي آسان به اطلاعات، مردم ديگر خود را معطل اين نمي‌كنند كه ببيند ما چه مي‌گوييم و آنها تأييد كنند.» باري، شكرخواه در زمره استاداني است كه با آگاهي تمام، به استقبال به‌كارگيري علوم و فنون نو اطلاعاتي و ارتباطي، براي توسعه دانش ارتباطات رفته است و در زمينه آموزش و انتقال دانش به علاقه‌مندان نيز پيشرو بوده است. چاپ تمبر دومين همايش روابط عمومي الكترونيك با تصوير شكرخواه، انتشار مجموعه مقالات منتخب وي با عنوان «انفجار بزرگ خاموش» و تقدير از وي اتفاقي بود كه چندي پيش روي داد تا از مقام علمي و جايگاه ممتاز حرفهاي اش تجليل شود. چه، کميته علمي همايش روابط عمومي الکترونيک در سال 1386 به‌اتفاق آرا، تقدير از شکرخواه را به‌عنوان استاد پيشگام روابط عمومي الکترونيکي به تصويب رساند و طي مراسمي از او تقدير کرد. کتاب «انفجار بزرگ خاموش» حاصل ماندگار همين اتفاق خجسته است. باري، دكتر شکرخواه عضو هيأت مؤسس و عضو هيات رئيسه انجمن ايراني مطالعات جامعه اطلاعاتي، عضو گروه چندرسانه‌اي فرهنگستان هنر و عضو کميسيون اطلاعات در کميسيون ملي يونسکو در ايران است. همچنين او بيش از يک دهه در دانشکده ارتباطات دانشگاه علامه طباطبايي ايران و در مرکز مطالعات و تحقيقات رسانه‌ها (دفترمطالعات و توسعه رسانه‌ها) تدريس کرده و در حال حاضر مدرس دانشکده مطالعات جهان در دانشگاه تهران است. او کلاس‌هاي خود را علاوه بر دانشکده در فضاي مجازي در وبلاگ آموزشي خود به نام دات دنبال مي‌کند. شکرخواه در سال 1387 براي يک دوره دو ساله به رياست مؤسسه مطالعات آمريکاي شمالي و اروپا دانشگاه تهران منصوب شد. اين مسئوليت دوباره با حکم رئيس دانشگاه تهران دوسال ديگر تمديد شد. رئيس‌جمهور سابق ايران در پيامي به مناسبت 50 سالگي دکتر شکرخواه، آورده است: «... شکرخواه عزيز از جمله قهرمانان بي‌ادعا و متواضع عرصه بيدارگري و اميد است. يونس شکرخواه که عالم است و هنر را مي‌شناسد و راز و رمز پايداري و اعتلاء ميهن و ملت مي‌داند، تواضع مثال‌زدني خود را با متانت توأم کرده است...» دكتر شكرخواه عضويت‌هاي زير را در كارنامه‌اش به‌ثبت رسانده است: عضو گروه چند رسانه‌اي فرهنگستان هنر / عضو کميته ملي اطلاعات کميسيون ملي يونسکو در ايران / عضو هيات رئيسه انجمن‌ايراني مطالعات جامعه‌اطلاعاتي / عضو کميته راهبري اجلاس آسيا- اقيانوسيه WSIS / عضو شوراي علمي رسانه فصلنامه مطالعاتي و تحقيقاتي وسائل ارتباط جمعي / عضو شوراي راهبري ICT کتابخانه ملي جمهوري اسلامي ايران / عضو هيأت علمي دانشکده مطالعات جهان دانشگاه تهران / رئيس موسسه مطالعات آمريکاي شمالي و اروپاي دانشگاه تهران. در بسياري از كشورهاي جهان به كار حرفهاي پرداخته است كه اشاره بدانها دامنه سخن را طولاني مي‌كند. با اين حال مي‌توان از حضورش در پکن ياد كرد براي: پوشش خبري مذاکرات رئيس مجلس شوراي اسلامي ايران با دنگ‌شيائو پينگ و تهيه گزارش از شهر ممنوعه، کنگره خلق چين و ميدان تيان انمن و شانگهاي: تهيه گزارش از شهر و شانکسي: تهيه گزارش از مکان‌هاي تاريخي امپراتوران.نيز كشور ژاپن و شهر توکيو در: پوشش مذاکرات رئيس مجلس شوراي‌اسلامي ايران با ناکازونه، تهيه گزارش از صنايع اتومبيل سازي و ناکازاکي: تهيه گزارش از موزه صلح و طرح‌هاي اقتصادي. كشور سنگال در سال 1991و داکار: پوشش خبري حضور رئيس‌جمهوري‌اسلامي ايران در اجلاس سران OIC و طوبي: تهيه گزارش از شهر و كشورهايي چون: سودان در سال 1991، آلمان در سال 2001، امارات متحده عربي در سال 2002، سوئيس در سال 2003، امارات متحده عربي در سال 2004، تونس در سال 2005، ژاپن در سال 2007، انگليس در سال 2008، هلند در سال 2009و كشورهايي كه بعد از اين تاريخ به آنها سفر كرده و كار كرده است. برخي از آثار شکرخواه در زير مورد اشاره قرار مي‌گيرد: الف. تأليفات:واژه‌نامه پژوهش‌هاي‌ارتباطي، تهران: مرکز مطالعات‌و تحقيقات رسانه‌ها،1371 /خبر، تهران: مرکز گسترش آموزش رسانه‌ها، 1373(چاپ دهم1386) /تکنولوژي‌هاي ارتباطي و جامعه‌اطلاعاتي، تهران: انوشه، 1379 /مباني خبرنويسي، تهران: وزارت فرهنگ و ارشاد اسلامي، 1380 /مجموعه مقالات خبرنويسي‌مدرن، تهران: توانير، روابط‌عمومي و امور بين‌الملل، 1380 /واژه‌نامه ارتباطات، تهران: سروش، 1381 (چاپ دوم 1382) /خبرنويسي مدرن، تهران:خجسته، 1381 (چاپ دوم 1384) /روزنامه‌نگاري سايبر: جامعه‌اطلاعاتي و آزادي بيان، تهران: ثانيه، 1384 /سبک‌هاي‌خبرنويسي، تهران: پژوهشکده مطالعات فرهنگي وزارت‌علوم، 1385 /انفجار بزرگ خاموش، تهران: شرکت انتشارات علمي و فرهنگي، 1386 ب. ترجمه‌ها:جيمز وينکلر، عصر اقيانوس آرام، تهران: کيهان، 1365 /گلن جي بارکلي، ناسيوناليسم قرن‌بيستم، تهران: سفير 1369 /گذر از نوگرايي، تهران: مرکز مطالعات و تحقيقات رسانه‌ها، 1371 / جريان بين‌المللي اطلاعات، تهران: مرکز مطالعات و تحقيقات رسانه‌ها، 1371 /گلداستين جاشواس، آرنولدپي و جان فريمن، خيابان سه‌طرفه: کنش‌و واکنش استراتژيک در سياست جهاني، تهران: وزارت فرهنگ و ارشاد اسلامي، 1372 /جان جيکس، شمال و جنوب، مترجمان يونس شکرخواه و احمد صدارتي، تهران: ني، 1365 (چاپ پنجم 1377) /سوزان دان، شيوه‌هاي مصاحبه در مطبوعات، مترجمان يونس شکرخواه، علي کسمايي، تهران: روزنامه ايران، 1381 /جان هربرت، روزنامه نگاري جهاني، مترجمان يونس شکرخواه، علي کسمايي، تهران: روزنامه‌ايران، 1383 /خوان پنه لوپيکوپي، سپيد در اندلس، تهران: برگ، 1373 /هربرت شيلر، اطلاعات و اقتصاد بحران، تهران: آفتاب، 1375 /مالوري بلاکمن، اسم رمز، تهران:آتش، 1377 /سارا آنگلس، ارتباطات، تهران: آتش، 1378 كريم فيضي
نظرات